Mae Cyngor Sir Fynwy yn dathlu 10 mlynedd ers lansio’r Ddeddf Teithio Llesol yng Nghymru.
Er bod y cysyniad o deithio llesol wedi bodoli ers tro, nid yw pawb yn gyfarwydd â’r term. Mae teithio llesol yn disgrifio gwneud teithiau hanfodol, fel teithio i’r gwaith, ar daith ysgol, i apwyntiadau, a hynny ar droed neu ddulliau teithio eraill sydd yn defnyddio olwynion. Gall yr elfen o olwynion gynnwys beiciau (trydan neu bŵer pedal yn unig), sgwteri, cadeiriau olwyn, beiciau wedi’u haddasu neu sgwteri symudedd.
Dywedodd y Cyng. Catrin Maby, Aelod Cabinet dros Newid Hinsawdd a’r Amgylchedd: “Hoffwn ddiolch i holl breswylwyr Sir Fynwy sydd yn teithio’n llesol, trwy gerdded neu’n defnyddio dulliau teithio ag olwynion ar gyfer teithiau hanfodol megis cymudo i’r gwaith. Gall pobl o bob oed a gallu deithio ag olwynion neu gerdded, ac mae pob taith y gallwn ei gwneud heb y car yn cyfrannu at wneud gwahaniaeth gwirioneddol.
“Rydym wedi ein bendithio yma yn Sir Fynwy gyda chefn gwlad hardd tafliad carreg o’n trefi a phentrefi, ac felly mae dewis teithio llesol â’r fantais ychwanegol o allu cysylltu’n wirioneddol â natur a gweld pethau nad ydych chi’n cael y cyfle iddynt wrth yrru. Dysgwch fwy am deithio llesol yn Sir Fynwy drwy ymweld â gwefan BywydMynwy (MonLife) a darganfod beth sy’n digwydd yn eich ardal.”
Er mwyn dysgu mwy am brosiectau teithio llesol ewch i https://www.monlife.co.uk/outdoor/active-travel/ a chliciwch ar un o’r trefi a restrir. Mae cynlluniau’n cael eu datblygu ar draws y sir, ac felly nawr yw’r amser i groesawu teithio llesol ac elwa’n fwy o’ch taith.
Argraff arlunydd o bont Teithio Lesol newydd bydd yn cysylltu ‘R Fenni a Llan-ffwyst
Fel rhan o gyllid Teithio Llesol Llywodraeth Cymru a ddyfarnwyd yn 2023/24, bydd cam 1 o’r gwaith o adeiladu pont Teithio Llesol Llan-ffwyst i’r Fenni yn dechrau ar ddydd Llun 18 Medi, 2023.
Mae’r gwaith yn cynnwys cloddiau ar gyfer y ramp deheuol yn unig i ddechrau, ar ochr Llan-ffwyst i’r Afon Wysg a bydd yn cymryd tua phedair wythnos i’w gwblhau. Bydd y gwaith sefydlu hwn yn cael ei wneud gan dîm gweithrediadau Cyngor Sir Fynwy. Bydd mynediad i’r banc yn cael ei ganiatáu.
Bydd y gwaith adeiladu yn cael ei ohirio dros y gaeaf, ac ar ôl hynny bydd yr elfennau sy’n weddill o’r ramp yma, y ramp ar yr ochr ogleddol a phrif strwythur y bont, yn cael eu hadeiladu’r flwyddyn nesaf. Ar hyn o bryd, y bwriad yw cwblhau’r gwaith erbyn Rhagfyr 2024.
Nid yw’r gwaith hwn yn cynnwys unrhyw lwybrau o fewn Dolydd y Castell eleni. Bydd y cais cynllunio ar gyfer llwybrau Dolydd y Castell yn cael ei ystyried yng nghyfarfod cynllunio mis Hydref yng Nghyngor Sir Fynwy.
Gwisgwch eich gwisg fwyaf lliwgar a chofleidiwch y cariad a’r undod yn nigwyddiad Pride ym Mrynbuga ar ddydd Sadwrn 26ain Awst.
Parc Owain Glyndwr fydd y lleoliad ar gyfer dathlu undod, hwyl a chynwysoldeb, lle mae croeso i bawb, ac mae’n dechrau am hanner dydd ac yn parhau tan 8pm.
Mae digwyddiad Pride ym Mrynbuga yn ddigwyddiad cymunedol sy’n ystyriol o deuluoedd, i feithrin ymdeimlad o gymuned, hybu dealltwriaeth ac eiriolaeth dros hawliau cyfartal i bawb, waeth beth fo’u hunaniaeth o ran rhywedd neu gyfeiriadedd rhywiol. Bydd y digwyddiad yn cynnwys amrywiaeth eang o weithgareddau ac adloniant a fydd yn darparu ar gyfer pobl o bob oed, cefndir a hunaniaeth.
Uchafbwyntiau allweddol Pride ym Mrynbuga fydd;
Ysblander y Prif Lwyfan: Paratowch i gael eich diddanu gyda pherfformiadau cerddoriaeth fyw gan artistiaid dawnus, areithiau twymgalon gan eiriolwyr LHDTC+ a pherfformiadau llusgo a fydd yn goleuo’r llwyfan gyda hud a grym
Pentref Gwerthwyr: Darganfyddwch farchnad brysur gyda gwerthwyr yn cynnig nwyddau enfys, crefftau lleol, bwyd blasus a diodydd adfywiol i gadw’r mynychwyr yn llawn egni a hydradiad trwy gydol y dydd.
Ymgysylltu â’r Gymuned: Cysylltu a dysgu oddi wrth sefydliadau a chynghreiriaid LHDTC+ amrywiol yn y digwyddiad i ddysgu am eu mentrau, eu rhwydweithiau cymorth a’u hadnoddau.
Amgylchedd Cynhwysol: Mae Pride Brynbuga wedi ymrwymo i ddarparu gofod diogel a chynhwysol i bawb, heb wahaniaethu, rhagfarn ac anoddefgarwch.
Gweithgareddau Cyfnewid Dillad: Conglfaen y digwyddiad hwn yw ymrwymiad i greu amgylchedd sy’n meithrin cynhwysiant a mwynhad i bob oed. Mae sesiwn cyfnewid dillad yn cael ei chynnal; mae’n cynrychioli cyfle i bawb ymchwilio’r ei hunaniaeth trwy eu hymddangosiad a’u dewisiadau o ran dillad. A clothes swap is being held, which is not merely an exchange of clothes; it represents an opportunity for all people to delve into the realm of self-identity through their appearance and clothing choices.
Mae’r digwyddiad yn agored i bobl o bob cefndir, waeth beth fo’u cyfeiriadedd rhywiol neu hunaniaeth rhywedd. Anogir mynychwyr i wisgo eu gwisgoedd mwyaf lliwgar a llawn mynegiant i ddathlu cariad, balchder ac undod.
Cllr. Dywedodd y Cyng. Dywedodd Ian Chandler, Hyrwyddwr LHDTC+ Cyngor Sir Fynwy: “Mae digwyddiad Pride ym Mrynbuga yn gyfle gwych i ddathlu ein cymuned gyfan mewn ffordd gynhwysol a chadarnhaol. Beth bynnag yw eich hunaniaeth o ran rhywedd neu gyfeiriadedd rhywiol, mae lle i chi yn Pride ym Mrynbuga. Felly dewch draw i fwynhau’r adloniant, y farchnad a chwrdd ag eraill o’n sir a’n cymuned wych. Rydym yn edrych ymlaen at weld pawb ym Mharc Owain Glyndwr i ddathlu digwyddiad Pride ym Mrynbuga. Bydd y digwyddiad yn arddangos y gymuned rydym yn byw ynddi a bod Sir Fynwy yn lle i bawb, waeth beth fo’u hunaniaeth o ran rhywedd neu gyfeiriadedd rhywiol.”
Mae digwyddiad Pride ym Mrynbuga yn bosibl oherwydd ymroddiad a chefnogaeth noddwyr, gwirfoddolwyr a’r gymuned leol; gan anelu at greu diwrnod llawn eiliadau bythgofiadwy sy’n gadael effaith barhaol ar bawb.
Ymunwch yn y dathliadau ym Mharc Owain Glyndŵr, Brynbuga NP15 1AD, ar 26ain Awst 2023, o 12pm tan 8pm a byddwch yn rhan o’r digwyddiad ysbrydoledig hwn.
Mae tocynnau am ddim ar gyfer y digwyddiad ar gael yma: https://www.ticketsource.co.uk/monmouthshire-youth-service
I gael rhagor o wybodaeth, cyfleoedd noddi, neu i wirfoddoli, cysylltwch â gavinbreen@monmouthshire.gov.uk
Ymwelodd y Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol Rebecca Evans AoS â rhaglenni haf Cyngor Sir Fynwy yn y Fenni’n ddiweddar.
Yng nghwmni Arweinydd Cyngor Sir Fynwy, y Cynghorydd Sirol Mary Ann Brocklesby a’r Cynghorydd Sirol Angela Sandles, yr Aelod Cabinet dros Gydraddoldeb ac Ymgysylltu, dangoswyd i’r Gweinidog, dwy ddarpariaeth haf sy’n cael eu cynnig ar hyn o bryd.
Dros wyliau’r ysgol, gall pobl ifanc gymryd rhan mewn rhaglenni haf ledled Sir Fynwy. Gyda chefnogaeth Rhaglen Bwyd a Hwyl Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, bydd gan blant y sir le diogel i gymryd rhan mewn gweithgareddau a chael mynediad at fwyd iach drwy gydol yr haf.
Yn ystod yr ymweliad, dangoswyd i’r Gweinidog y ddarpariaeth bresennol yn Ysgol Gynradd Deri View a chanolfan ieuenctid Y Caban.
Yn Ysgol Gynradd Deri View, dangoswyd y rhaglen Bwyd a Hwyl i’r Gweinidog, sy’n caniatáu i blant ysgolion cynradd wneud gweithgareddau corfforol a dysgu am fwyd a maeth. Mae’r rhaglen Hwyl a Bwyd yn cael ei rhedeg ar draws pedwar safle yn Sir Fynwy am 24 diwrnod dros yr haf. Ar draws y rhaglenni yng Nghil-y-coed, Cas-gwent, Trefynwy a’r Fenni mae dros 700 o blant wedi cofrestru i gymryd rhan dros yr haf eleni.
Ynghyd â darparu cyfleoedd i blant a phobl ifanc, mae’r rhaglen Bwyd a Hwyl yn darparu cyflogaeth leol gyda mwy na 75 o bobl yn cael eu cyflogi i gyflawni’r cynllun.
Dros yr haf, mae canolfannau ieuenctid ar draws y sir ar agor i bobl ifanc 11-25 oed ymweld â nhw. Wedi’i gefnogi gan Gynllun Cymorth Bwyd Uniongyrchol Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, mae amrywiaeth o weithgareddau ar gael yn Y Caban, yn dibynnu ar anghenion, dymuniadau a syniadau’r bobl ifanc. Mae’r rhain wedi cynnwys datblygu sgiliau bywyd trwy goginio a gweithgareddau bwyd. Mae’r holl weithgareddau yng nghanolfannau ieuenctid ledled y sir wedi’u cynllunio gan ystyried yn llawn y blaenoriaethau a nodwyd gan bobl ifanc drwy ymgynghoriad Gwneud eich Marc eleni.
Mae’r Ymgynghoriad Gwnewch eic Marc yn rhoi’r cyfle i bobl ifanc ar draws Sir Fynwy i roi adborth ar faterion yr oeddynt yn teimlo oedd wedi effeithio ar eu bywydau. Cafodd pobl ifanc ddeg pwnc a ddewiswyd gan Gyngor Ieuenctid Sir Fynwy. O’r deg pwnc a drafodwyd eleni, dywedodd pobl ifanc mai eu pryder mwyaf oedd yr argyfwng costau byw, gyda’r effaith ar eu bywydau cymdeithasol, cyfleoedd yn y dyfodol, a lles cyffredinol yn dylanwadu ar hyn.
Dywedodd Arweinydd Cyngor Sir Fynwy, y Cynghorydd Sirol Mary Ann Brocklesby: “Roedd yn wych croesawu’r Gweinidog i’r Fenni a dangos y cyfleoedd gwych a ddarparwn ar draws gwyliau’r ysgol. Trwy gyllid gan Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, mae gan bobl ifanc yn Sir Fynwy fynediad at raglenni hwyliog ac addysgol dros yr haf. Roedd yn wych gweld y wên ar wynebau pawb a siarad â’r bobl ifanc oedd yn bresennol.”
Croesawodd Gŵyl Nofio Ysgolion ddiweddar MonLife dros 345 o blant ysgolion cynradd i gymryd rhan mewn gweithgareddau dyfrol cynhwysol ar draws Sir Fynwy.
Roedd gwyliau yng nghanolfannau hamdden Y Fenni, Cil-y-coed, Cas-gwent a Threfynwy yn caniatáu i ddisgyblion gymryd rhan mewn cyfres o ddigwyddiadau hwyliog anghystadleuol, gan gynnwys arnofwyr, strôcs nofio a rasys wogl.
Cefnogwyd y digwyddiadau, a welodd 23 o ysgolion cynradd yn cymryd rhan, gan Nofio Cymru a 24 o fyfyrwyr Academi Arweinyddiaeth MonLife. Mae Academi Arweinyddiaeth MonLife yn rhoi cymorth i bobl ifanc yn Sir Fynwy i gyflawni eu potensial llawn. Mae cyfranogwyr yn ennill sgiliau gwerthfawr drwy chwaraeon y gellir eu trosglwyddo i fywyd bob dydd.
Dywedodd y Cynghorydd Sara Burch, yr Aelod Cabinet dros Gymunedau Cynhwysol a Gweithgar:
“Roedd y digwyddiadau hyn yn gyfle gwych i’n nofwyr ifanc ledled Sir Fynwy fwynhau gweithgareddau hwyliog heb unrhyw bwysau i fod yn gystadleuol. Dangosodd yr ŵyl pa mor werthfawr y gall ffordd o fyw egnïol fod. Da iawn i’r holl blant a gymerodd ran.”
Mae pob un o ganolfannau hamdden MonLife yn cynnwys pwll nofio sydd ar agor i’r cyhoedd, archebion preifat a dosbarthiadau. Mae pob pwll ar agor saith diwrnod yr wythnos. Drwy gydol y flwyddyn, mae gan holl ganolfannau hamdden MonLife gyfleoedd nofio am ddim. Er mwyn manteisio ar y cynnig nofio am ddim, bydd angen cerdyn MonLife ar gyfranogwyr y gellir ei gasglu yn unrhyw un o ganolfannau hamdden MonLife.
Mae llun dyfrlliw pwysig o Gastell Cas-gwent a beintiwyd gan JMW Turner ym 1794 wedi’i ddadorchuddio yn amgueddfa’r dref. Mae’r gwaith, o’r enw ‘Castell Cas-gwent ar Afon Gwy, Sir Fynwy Cymru’ bellach yn cael ei arddangos yn gyhoeddus yn Amgueddfa Cas-gwent er mwyn i drigolion ac ymwelwyr ei edmygu. Mae’r paentiad atgofus yn cael ei arddangos fel rhan o arddangosfa, Taith Gwy, mewn oriel bwrpasol.
Cafodd y llun dyfrlliw ei wneud ym 1794, a’i beintio pan oedd Joseph Mallord William Turner (1775-1851) yn 19 oed. Fe’i creodd ar ei daith gyntaf, a oedd yn daith i dde Cymru, pan oedd Cas-gwent yn fan galw cyntaf iddo ar ôl croesi’r Hafren. Yr olygfa hon o’r castell a glan yr afon yw’r un a fuasai yn ei gyfarch.
Dywedodd y Cyngh. Sara Burch, Aelod Cabinet dros Gymunedau Gweithgar a Byw:
“Mae cael mynediad y tu allan i ddinas fawr i ddarn o waith gan artist mor bwysig yn bwysig iawn. Wrth ddod â chelf yn ôl i ffynhonnell ei hysbrydoliaeth, rydym yn gobeithio y bydd yn rhoi cyfle i gymunedau ac ymwelwyr werthfawrogi a chael eu hysbrydoli gan y gweithiau celf hyn. Maent yn dathlu’r treflun yn ogystal â thirwedd Dyffryn Gwy. Rwy’n annog pawb i ymweld â’r arddangosfa hon sy’n rhad ac am ddim, ac mae’n olwg hynod ddiddorol ar wyneb newidiol yr ardal.”
Cyngh. Sara Burch gydag ambell aelod o dîm MonLife yn yr amgueddfa
Mae Amgueddfa Cas-gwent wedi bod yn adeiladu ei chasgliad o weithiau celf gwreiddiol o Ddyffryn Gwy gan artistiaid o ddiwedd y 18fed ganrif a dechrau’r 19eg ganrif gyda chefnogaeth y Gronfa Grant Prynu a weinyddir gan y V&A, y Gronfa Gelf, Cymynrodd Beecroft ac yn strategol gyda Chynllun Casglu Diwylliannau Cronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol yn canolbwyntio ar Daith Gwy. Ariannwyd y gwaith o brynu dyfrlliw Turner gan y sefydliadau hyn, gyda chefnogaeth y Gronfa Caffael Amgueddfeydd.
Roedd Taith Gwy yn fordaith i lawr yr Afon Gwy o Rhosan i Gas-gwent. Daeth ag artistiaid, awduron a thwristiaid cynnar i’r ardal a oedd yn cael eu denu gan ei golygfeydd prydferth a’i hadfeilion rhamantus. Roedd ar ei hanterth rhwng 1770 a 1850, y cyfnod a oedd yn cyd-daro â datblygiad mawr dyfrlliwiau. Mae wedi bod yn brif ffocws i waith casglu gweithgar Amgueddfa Cas-gwent am y 15 mlynedd diwethaf ac mae wedi dod â gweithiau arwyddocaol gan artistiaid pwysig y cyfnod ynghyd.
Mae casgliadau amgueddfeydd Sir Fynwy hefyd wedi dod yn ffynhonnell o ddelweddau i awduron, newyddiadurwyr a gwneuthurwyr ffilmiau sy’n chwilio am ddarluniau o Ddyffryn Gwy a Thaith Gwy. Y gobaith yw y bydd yn ei dro yn parhau i ysbrydoli ymwelwyr i ddod i Gas-gwent a Dyffryn Gwy i weld y golygfeydd yma drostynt eu hunain, a’r gweithiau celf yn Amgueddfa Cas-gwent.
Mae arddangosfa Taith Gwy ar agor bob dydd rhwng 11am a 4pm (ac eithrio ar ddydd Mercher) a bydd yno tan ddydd Sul 17eg Rhagfyr, 2023 yn Amgueddfa Cas-gwent. I gael rhagor o wybodaeth am amgueddfeydd Sir Fynwy, ewch i www.monlife.co.uk/heritage/
Mae Cyngor Sir Fynwy wedi derbyn cyllid drwy Gymunedau Gwledig Llywodraeth Cymru – Rhaglen Datblygu Gwledig 2014-2020, a ariennir gan Gronfa Amaethyddol Ewrop ar gyfer Datblygu Gwledig a Llywodraeth Cymru.
Bydd y cyllid yn galluogi’r gwaith o ddylunio rhwng 15a 20 o Brosiectau Seilwaith Gwyrdd bach a chanolig eu maint yn y Fenni, Trefynwy, Magwyr gyda Gwndy a Rogiet. Seilwaith Gwyrdd yw’r term a ddefnyddir i ddisgrifio creu a rheoli mannau gwyrdd, yn ogystal â chynlluniau fel plannu coed brodorol, rheoli coetiroedd a safleoedd sy’n cynnal bywyd gwyllt a pheillwyr, gan gynnwys pyllau dŵr a gwlypdiroedd.
Mae’r prosiect hwn yn gofyn am farn trigolion lleol am y safleoedd arfaethedig a’r gwelliannau bioamrywiaeth. Er mwyn cymryd rhan, ewch i wefan Monlife, llenwch holiadur byr a rhowch eich adborth cyn i’r ymgynghoriad ddod i ben am hanner nos ar ddydd Llun 4 Medi, 2023.
Mae Cyngor Sir Fynwy wedi mapio ‘Coridorau Gwyrdd’ (cyfres o fannau gwyrdd cysylltiol) sy’n croes-groesi ardaloedd trefol. Mae bywyd gwyllt, fel peillwyr ac adar, yn defnyddio’r coridorau gwyrdd hyn a’r mannau gwyrdd cysylltiedig fel cerrig camu ar gyfer lloches neu i ddod o hyd i fwyd, ar eu ffordd i dirweddau mwy sy’n amgylchynu ein haneddiadau. Mae mannau trefol yn dod yn fwyfwy pwysig wrth helpu ein bywyd gwyllt i ffynnu.
Mae pwysigrwydd cael cynefinoedd brodorol llawn bywyd gwyllt wedi’i nodi ar safleoedd gwyrdd penodol, ac mae dyluniadau amlinellol arfaethedig wedi’u dylunio i weithio ochr yn ochr â’r defnydd presennol a wneir o’r mannau gwyrdd hyn. Y buddion ychwanegol i’r cynefinoedd newydd neu well hyn yw: creu ecosystemau gwydn, llesiant cymunedol, rheoli newid yn yr hinsawdd, darparu aer glân, storio carbon, darparu atebion llifogydd a chreu mynediad at natur ar garreg ein drws. Lle bo modd, bydd y Cyngor yn ceisio cyllid i ddarparu’r safleoedd hyn yn y dyfodol.
Mae lleoliadau arfaethedig Sir Fynwy yn cynnwys:
Y Fenni: Cynllun Allweddol Ymylon Hen Ffordd Henffordd, Maes Parcio Ysgol Gynradd Deri View Hen Ffordd Henffordd, Hen Heol Henffordd (Canol), Hen Heol Henffordd (De), Parc Belgrave, Ysgol Gynradd Cantref, Ysgol Gynradd Gatholig Our Lady & St Michael,
Trefynwy: Rolls Avenue, Cae Chwarae Clôs Hendre, Rockfield Avenue a Watery Lane, Clawdd Du (Gorllewin), Clawdd Du (Dwyrain)
Rogiet: Ymylon ac ynysoedd traffig Slade View, Caeau Chwarae Rogiet, Parc Cefn Gwlad Rogiet/Cyffordd Twnnel Hafren.
Prosiectau Seilwaith Gwyrdd posibl y gellir eu cynnwys (yn dibynnu ar ecoleg bresennol y safle):
• Gwrychoedd newydd/rheoli gwrychoedd
• Newid rheolaeth glaswelltir/ dolydd blodau gwyllt brodorol
• Plannu bylbiau brodorol
• Plannu Coed Brodorol, gan gynnwys Perllannau
• Rheoli coetir, megis prysgoedio
• Creu pwll neu grafiadau llaith/gwlyb
• Cartrefi bywyd gwyllt: blychau adar/ystlumod/mamaliaid/ llochesi fel rhan o’r cynllun
Dywedodd y Cyngh. Sara Burch, Aelod Cabinet dros Gymunedau Cynhwysol a Byw: “Rydym wrth ein bodd bod y cyllid ar gael i ddatblygu cynlluniau ar gyfer coridorau gwyrdd yn Sir Fynwy. Rwy’n gobeithio y bydd trigolion a busnesau yn yr ardaloedd sy’n cael eu hystyried – Y Fenni, Magwyr gyda Gwndy, Trefynwy a Rogiet – yn manteisio ar y cyfle i gymryd rhan a’n rhoi gwybod i ni beth hoffent ei weld yn cael ei gynllunio ar gyfer eu cymuned.”
Dywedodd y Cyngh. Catrin Maby, Aelod Cabinet dros Newid Hinsawdd a’r Amgylchedd: “Mae’r arolwg hwn yn bwysig a bydd yn helpu i gael dealltwriaeth well o’r hyn y mae cymunedau Sir Fynwy ei eisiau. Rydym eisoes yn gweithio gyda Chynghorwyr Tref a Sir etholedig yn ogystal â grwpiau diddordeb lleol, ond mae’n bwysig bod y timau sy’n gweithio ar y prosiect hwn yn deall sut mae’r mannau gwyrdd yn cael eu defnyddio ar hyn o bryd a’r hyn y mae cymunedau am ei weld yn y mannau gwyrdd hyn. Rwy’n annog pawb i ymweld â Prosiect Seilwaith Coridorau Gwyrdd – Monlife lle byddwch yn dod o hyd i ddolen i holiadur. Bydd eich adborth yn helpu’r prosiectau hyn i ddatblygu.”
Mae Cyngor Sir Fynwy yn falch o gyhoeddi bod mwy o atyniadau a mannau agored y sir wedi ennill Gwobrau anrhydeddus y Faner Werdd eleni.
Mae’r gwobrau, a gyflwynir gan elusen amgylcheddol flaenllaw Cadwch Gymru’n Daclus, yn rhoi cydnabyddiaeth i’r lleoliadau sy’n cynnig cyfleusterau rhagorol tra’n dangos ymrwymiad parhaus i ddarparu mannau gwyrdd o ansawdd gwych.
Eleni, bydd Gwobrau’rFaner Werdd yn cael eu rhoi i Gamlas Sir Fynwy ac Aberhonddu (sydd wedi’i chynnwys am y drydedd flwyddyn yn olynol), Hen Orsaf Tyndyrn (sydd wedi ennill y wobr ers 2009), Parc Gwledig Castell Cil-y-coed (ers 2013), Castle Meadows yn y Fenni (ers 2014) a Pharc Bailey yn y Fenni.
Mae Camlas Sir Fynwy ac Aberhonddu yn haeddiannol wrth dderbyn ei hail wobr eleni. Mae’n mynd drwy Barc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog gyda darn o Gilwern i Mamheilad o fewn Sir Fynwy ei hun. Mae’r ddyfrffordd dawel a golygfaol hon gydag ychydig iawn o lociau yn boblogaidd gyda’r sawl sydd yn dechrau mwynhau cychod ac yn cynnig golygfeydd anhygoel o’r mynyddoedd ac ychydig o’r awyr dywyllaf y nos ym Mhrydain.
Castell Cil-y-coed
Mae parciau Sir Fynwy hefyd yn boblogaidd iawn gyda thrigolion ac ymwelwyr ac wedi denu nifer o wobrau yn y blynyddoedd diwethaf. Mae Hen Orsaf Tyndyrn yn atyniad poblogaidd, ac wedi’i lleoli mewn ardal goediog hardd wrth ymyl yr Afon Gwy ac fe’i disgrifir fel perl cudd. Mae castell canoloesol godidog Cil-y-coed wedi’i leoli mewn pum deg pum erw o barc gwledig hardd sy’n cynnig lleoliad delfrydol ar gyfer picnics a theithiau cerdded yn erbyn cefndir waliau’r castell, gyda byrddau picnic a barbeciw.
Mae Castle Meadows yn y Fenni ar lannau Afon Wysg yn darparu lleoliad heddychlon sydd ond taith gerdded fer o ganol y dref. Dyma oedd safle lleoliad Eisteddfod Genedlaethol lwyddiannus iawn Sir Fynwy a’r Cyffiniau yn 2016.
Castle Meadows
Dywedodd yr Aelod Cabinet dros Gymunedau Cynhwysol a Byw, y Cyng. Dywedodd Sara Burch: “Rwyf mor falch bod llawer o leoliadau yn ein sir hardd wedi derbyn gwobrau eleni. Mae’n wych gweld bod ein safleoedd yng Nghastell a Pharc Gwledig Cil-y-coed, Hen Orsaf Tyndyrn, Castle Meadows a Pharc Beili wedi’u cydnabod gyda gwobrau’r Faner Werdd.”
Yn ogystal, mae gerddi a mannau gwyrdd ar draws y sir hefyd wedi cael eu cydnabod yng Ngwobrau Cymunedol y Faner Werdd: Yr Ardd Fwytadwy Anhygoel ym Mrynbuga, Parc Mardy, Gardd Gymunedol Cil-y-coed, Coetir Crug, Dolydd Caerwent, Dôl Crug, Rhandiroedd Crucornau, Gardd Synhwyraidd yr Ardd Ddinesig yng Nghas-gwent, Perllan Gymunedol Laurie Jones, The Cornfield (Porthsgiwed a Sudbrook) a Phentref Cyfeillgar i Fywyd Gwyllt Rogiet.
Hen Orsaf Tyndyrn
Dywedodd yr Aelod Cabinet dros Newid Hinsawdd a’r Amgylchedd, y Cyng. Dywedodd Catrin Maby: “Mae’r gwobrau hyn yn golygu cymaint i’r llu o wirfoddolwyr a grwpiau cymunedol ar draws y sir. Mae eu hymroddiad a’u hysbryd cymunedol yn helpu i gadw cymaint o fannau gwyrdd yn Sir Fynwy i edrych yn hardd. Ar ran fy nghydweithwyr a minnau, hoffwn fynegi ein diolch am eu holl waith caled.
Mae rhaglen Gwobr y Faner Werdd yn cael ei chyflwyno yng Nghymru gan yr elusen amgylcheddol Cadwch Gymru’n Daclus, gyda chefnogaeth Llywodraeth Cymru. Gwirfoddolodd arbenigwyr mannau gwyrdd annibynnol eu hamser yn gynnar yn yr hydref i farnu safleoedd ymgeisiol yn erbyn wyth maen prawf llym, gan gynnwys bioamrywiaeth, glendid, rheolaeth amgylcheddol, a chyfranogiad cymunedol.
Mae partneriaeth Grid Gwyrdd Gwent newydd gyhoeddi ei bod wedi derbyn bron i £1miliwn gan Gronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol yng Nghymru i hyrwyddo Rhwydweithiau Natur ecolegol gwydn mewn tirweddau ledled Gwent.
Bydd y Rhwydweithiau Natur yn rhoi cyfle i bobl leol, ysgolion a chymunedau i gysylltu â byd natur. Bydd yn codi ymwybyddiaeth o’r argyfyngau hinsawdd a natur ac yn cyflwyno prosiectau i greu a gwella ansawdd y mannau gwyrdd mewn trefi a chefn gwlad ehangach er mwyn sicrhau adferiad byd natur a chynyddu gwytnwch yr amgylchedd ar gyfer bywyd gwyllt a phobl.
Print
Bydd Rhwydweithiau Natur yn cynnwys gwella coridorau gwyrdd, rheoli cynefinoedd plannu coed ar draws y rhanbarth a gwella mynediad i lwybrau lleol a rhanbarthol. Bydd y prosiect hefyd yn arwain at ehangu’r rhaglen Nid yw Natur yn Daclus, lle y caniateir i ardaloedd o laswellt dyfu’n hirach cyn eu torri mewn ffordd fwy cynaliadwy.
Bydd y prosiect yn adeiladu ar waith llwyddiannus Grid Gwyrdd Gwent; partneriaeth a arweinir gan Gyngor Sir Fynwy yn gweithio ar y cyd ag awdurdodau lleol Blaenau Gwent, Caerffili, Casnewydd, a Thorfaen a Chyfoeth Naturiol Cymru, gyda phartneriaid eraill.
Dywedodd y Cyng. Dywedodd Catrin Maby, Aelod Cabinet Cyngor Sir Fynwy dros Newid Hinsawdd a’r Amgylchedd: “Mae hyn yn newyddion gwych i Sir Fynwy, a’n hawdurdodau a sefydliadau partner ledled Gwent. Bydd y cyllid yn helpu i greu cyfleoedd i godi ymwybyddiaeth o natur a hinsawdd, ariannu gwaith i hybu gwydnwch ecosystemau yn ein safleoedd gwarchodedig ac o’u cwmpas ar draws y rhanbarth a llawer mwy.”
Dywedodd Aelod Cabinet Cyngor Sir Fynwy dros Gymunedau Cynhwysol a Byw, y Cyng. Dywedodd Sara Burch: “Bydd y cyllid newydd hwn o £999,095 yn sicrhau gwelliannau seilwaith gwyrdd o ansawdd uchel, a fydd yn cynnwys cysylltedd gwell rhwng cymunedau mewn ffordd sy’n gweithio gyda’r amgylchedd ac yn ei gefnogi. Edrychaf ymlaen at y camau nesaf wrth ddod â’r Rhwydwaith Natur hwn ynghyd.”
Dywedodd Andrew White, Cyfarwyddwr Cronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol yng Nghymru: “Mae gwarchod yr amgylchedd yn flaenoriaeth i Gronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol yng Nghymru. Dyma pam ein bod yn cefnogi mentrau sy’n ein helpu i gyrraedd ein targedau adfer byd natur cenedlaethol a lliniaru effeithiau newid yn yr hinsawdd ar dreftadaeth.
“Drwy bartneriaethau fel hyn, rydym yn buddsoddi mewn gwaith sy’n helpu i atal a gwrthdroi cynefinoedd a rhywogaethau sy’n cael eu colli a’n dirywio tra’n caniatáu i bobl gysylltu â’n treftadaeth naturiol unigryw.”
Seilwaith gwyrdd yw’r term a ddefnyddir i ddisgrifio rhwydwaith o fannau gwyrdd a nodweddion gwyrdd eraill, gwledig a threfol, sy’n gallu sicrhau manteision amgylcheddol a gwella ansawdd bywyd i gymunedau. Mae hyn yn cynnwys parciau, mannau agored, meysydd chwarae, coetiroedd, coed, strydoedd preswyl, a llawer mwy. Bydd seilwaith gwyrdd da yn helpu bioamrywiaeth, gwella dŵr ffo ar ôl llifogydd, gwella lles meddyliol a chorfforol, annog teithio llesol a gwella storio carbon.
Mae Cyngor Sir Fynwy wedi derbyn cyllid ‘Lleoedd Lleol ar gyfer Natur’ gan Lywodraeth Cymru i adeiladu ar lwyddiant y cynlluniau Mannau Natur Cymunedol yn Nhrefynwy a Chas-gwent er mwyn cyflwyno cynllun tebyg yn y Fenni.
Mae’r prosiect, sydd yn ei gyfnod cychwynnol ar hyn o bryd, yn gofyn am farn trigolion lleol am y safleoedd arfaethedig yn y Fenni a’r defnydd posibl ohonynt, drwy gyfrwng holiadur byr ar wefan MonLife. Bydd yr ymgynghoriad yn cau ar ddydd Llun 31ain Gorffennaf, ond mae croeso i drigolion a rhanddeiliaid gysylltu â ni am y prosiect unrhyw bryd.
Nod Mannau Natur Cymunedol yw trawsnewid Mannau Gwyrdd, fel eu bod yn elwa o reolaeth well o laswelltir a gwelliannau i fyd natur i greu hafanau bach i fywyd gwyllt, gan ddarparu cynefin i bryfed peillio a bywyd gwyllt trefol. Byddant nid yn unig y byddant o fudd i fywyd gwyllt ond bydd Mannau Natur Cymunedol hefyd yn rhoi cyfleoedd i drigolion i chwarae’n wyllt, tyfu bwyd yn y gymuned a lleoedd i fwynhau natur ac i fyfyrio’n dawel.
Gallai Mannau Natur Cymunedol gynnwys:
Mannau tyfu bwyd cymunedol
coed ffrwythau/perllannau cymunedol
dolydd bach a gwrychoedd brodorol
twmpathau a llethrau dolydd llawn blodau
Plannu ar gyfer pryfed peillio a bywyd gwyllt arall
Plannu coed a llwyni
Mae lleoliadau arfaethedig y Fenni yn cynnwys:
Mannau Chwarae Major’s Barn a Heol yr Undeb (Union Road)/Clos Sain Helen (St Helen’s Close)
Mannau Gwyrdd a Mannau Chwarae Dan y Deri
Mannau gwyrdd yng Ngglos y Parc (Park Close), Old Barn Way, Clos yr Esgob (Bishop Close) a Highfield Crescent
Parc Croesonen
Neuadd Nevill
Ymyl ffordd Rhan Isaf Stryd Monk (Lower Monk Street)
Yr orsaf fysiau
Dywedodd y Cyng. Dywedodd Catrin Maby, Aelod Cabinet dros Newid Hinsawdd a’r Amgylchedd: “Rwy’n falch bod Mannau Natur Cymunedol nawr yn dod i’r Fenni, a hynny diolch i’r cyllid sydd wedi’i ddyfarnu. Mae mannau gwyrdd yn ein trefi a’n hardaloedd preswyl yn hynod o bwysig i’n lles, ond maent hefyd yn helpu i warchod a chefnogi bioamrywiaeth, gan gyfoethogi’r lleoedd yr ydym yn byw ynddynt.”
Dywedodd y Cyng. Dywedodd Sara Burch, Aelod Cabinet dros Gymunedau Byw a Chynhwysol: “Mae hwn yn gyfle gwych i ddarparu rhwydwaith ar gyfer bywyd gwyllt a phobl yng nghanol ein trefi ac ymgysylltu â byd natur, sy’n dda i iechyd a lles pawb. Byddem wrth ein bodd i gynifer o bobl â phosibl yn y Fenni a’r cyffiniau yn cael dweud eu dweud am eu Mannau Natur Cymunedol, i wneud yn siŵr eu bod yn cynnig y gorau oll i’r dref a’i phobl.”
Er mwyn cael dealltwriaeth lawn o’r hyn y mae cymuned y Fenni yn dymuno, mae Swyddogion y Cyngor yn gweithio gyda’r Cynghorwyr Tref a Sir etholedig yn ogystal â grwpiau lleol. Ewch i www.monlife.co.uk/outdoor/consultation-community-nature-spaces lle y byddwch yn dod o hyd i ddolen i holiadur am fannau gwyrdd yn y Fenni, sut ydych yn eu defnyddio a sut yr hoffech eu gweld yn cael eu defnyddio yn y dyfodol. Bydd cam cychwynnol yr ymgynghoriad yn cau ar ddydd Llun 31 Gorffennaf ond mae croeso i drigolion a rhanddeiliaid gysylltu â ni am y prosiect unrhyw bryd.
