Amgueddfa’r Neuadd Sirol
Adeiladwyd y Neuadd Sirol yn 1724, ac mae’n adeilad rhestredig gradd 1 ac roedd yr adeilad yn arfer bod yn gartref i’r Brawdlysoedd a’r Llysoedd Chwarter ar gyfer Sir Fynwy. Mae’n fwyaf enwog am mai dyma ble y cynhaliwyd achos arweinydd y Siartwyr John Frost ac arweinwyr eraill yn 1839/40 am deyrnfradwriaeth am eu rhan yng Ngwrthryfel Casnewydd.
Mae casgliad Amgueddfa Trefynwy yn olrhain hanes y dref ac yn cynnwys gwrthrychau sydd yn ymwneud gyda hanes y dref farchnad hanesyddol hon yn Nyffryn Gwy. Rydym yn gofalu am gasgliad yr Arglwydd Lyngesydd Nelson a oedd wedi ei gyfrannu i’r dref gan y Foneddiges Llangadog yn 1923. Rydym hefyd yn gyfrifol am gasgliadau gan Charles Stuart Rolls, a oedd yn gyd-sylfaenydd of Rolls-Royce a’i orchestion gyda balŵns a moduron cynnar.
Tra oedd y Neuadd Sirol a’r amgueddfa ar gau yn ystod y pandemig COVID-19, manteisiwyd ar y cyfle i ystyried y dyfodol hirdymor, sut i wella’r hyn yr ydym yn cynnig i’n cynulleidfa a sicrhau bod yna sgyrsiau teilwng am ein casgliadau. O ganlyniad, penderfynwyd dod ag Amgueddfa Trefynwy i mewn i’r Neuadd Sirol er mwyn creu un amgueddfa newydd a chynaliadwy.
Mae Amgueddfa Neuadd y Sir, Trefynwy ar agor rhwng 11.00 am a 4:00 pm ar ddydd Llun, dydd Mawrth, dydd Iau, dydd Gwener a dydd Sadwrn (gall oriau agor gwyliau amrywio). Mae mynediad AM DDIM. I gysylltu â Neuadd y Sir, Trefynwy, e-bostiwch, enquiries@shirehallmonmouth.org.uk neu ffoniwch 01600 775257. Dilynwch Neuadd y Sir, Trefynwy ar Twitter a Facebook i gael y wybodaeth ddiweddaraf am ddigwyddiadau, cynigion a gwybodaeth.
Beth wyf yn medru gweld a gwneud ar hyn o bryd?
Yn y Neuadd Sirol, rydych yn medru dysgu am y digwyddiadau a oedd yn rhan o wrthryfel Casnewydd, a hynny o’r llys i’r celloedd a mwynhau’r canllawiau clyweledol. Mae’r staff wedi bod yn gweithio i gynyddu’r nifer o arddangosfeydd a’r gweithgareddau sydd ar hyd a lled yr adeilad ac mae ymwelwyr nawr yn medru gweld y canlynol:
Llawr gwaelod
- Fideo gan Eddie Butler am Hanes Trefynwy
- Cloddio yn Nhrefynwy – arddangosfa am archaeoleg Trefynwy
- Gweithgareddau i blant gan gynnwys lliwio, theatr pypedau a siop
Llawr Cyntaf
- Ffilm Fer – 15 munud am dreftadaeth Trefynwy
- Model o Trefynwy
- Llun o ddathliad ar y stryd, Wyebridge Lane, tua1904.
Ystafell Llys 1
- Fideo am y Siartwyr
- Gwisgo dillad y cyfnod
- Ni fyddwch byth yn medru dianc! Gweithgaredd yn yr ystafell llys
Ystafell Llys 2
- Tapestri Harri’r V
- Rockfield Rhyngweithiol
- Newid yr Arddangosfa Dros Dro
Ystafell y Barnwr
Y barnwr cyn iddo fynd i mewn i’r llys
Y Galeri Cyhoeddus
Eistedd uwchben yr ystafell llys a gwerthfawrogi’r awyrgylch
Celloedd
Dewch i brofi’r amgylchedd y byddai’r carcharorion yn ei brofi.
Beth yw ein cynlluniau?
Mae gwaith yn cael ei wneud ar hyn o bryd yn Amgueddfa’r Neuadd Sirol. Rydym yn cynyddu’r nifer o arddangosfeydd o fewn yr adeilad ac yn gwneud ychydig o welliannau i’r adeilad, gan gynnwys creu storfa newydd ar gyfer yr amgueddfa er mwyn cefnogi hyn. Mae’r gwaith yma’n cael ei ariannu gan Gyngor Sir Fynwy a’i gefnogi drwy gyfrwng grant gan Lywodraeth Cymru.
Mae ein cynlluniau hirdymor yn cynnwys addasu’r adeilad er mwyn ein caniatáu ni olrhain stori Trefynwy yn well ac ail-arddangos ein casgliadau gan gynnwys casgliad Nelson, a hynny mewn modd cyffrous, hygyrch ac sy’n ymgysylltu pobl. Mae’r cynllun yma yn cynnwys ail-fodelu’r llawr gwaelod er mwyn gwella’r croeso i ymwelwyr a chynnig gofod ar gyfer gweithgareddau cymunedol a dysgu. Mae’r opsiynau yn cynnwys ail-fodelu’r gofodau cyfredol a’r potensial ar gyfer ymestyn ychydig ar y dderbynfa.
Rydym wedi cwblhau astudiaeth dichonoldeb sydd yn dangos y newidiadau arfaethedig. Fodd bynnag, nid y cynlluniau terfynol yw’r rhain ac rydym yn croesawu eich barn ar y cynigion.
Er mwyn i ni wneud yr holl newidiadau yma, bydd angen i ni sicrhau cyllid ariannol. Mae Amgueddfa’r Neuadd Sirol wedi ei gynnwys yng nghais ‘Ffyniant Bro’ Trefynwy sydd wedi ei gyflwyno gan y Cyngor Sir i Lywodraeth y DU. Mae’r cais yn cynnwys y Neuadd Sirol, ailwampio Neuadd y Farchnad a gwella’r tir cyhoeddus. Byddwn yn cael gwybod beth yw canlyniad y cais yn Hydref 2022.
Rydym hefyd yn gweithio ar ddatblygu cais datblygu i’w gyflwyno i Gronfa Treftadaeth y Loteri Genedlaethol. Os byddwn yn llwyddiannus, bydd hyn yn caniatáu ni weithredu’r cam datblygu yn llwyr, gan gefnogi’r gwaith o ymgysylltu gyda’r gymuned a’r rhaglen o weithgareddau er mwyn helpu datblygu’r cynlluniau manwl ar gyfer y cam nesaf. Rydym yn gobeithio cael gwybod beth yw canlyniad y cais hwn yn gynnar yn 2023.
Beth sydd yn digwydd i gasgliad Nelson?
Mae Trefynwy yn amlwg yn falch iawn o’i gysylltiadau gyda Nelson ac mae pobl wedi gofyn i ni am yr hyn sy’n digwydd i’n casgliad pan nad yw’n cael ei arddangos. Rydym wedi bod yn gwneud gwaith ar y casgliad, a hynny yn dilyn cyllid gan Lywodraeth Cymru a Ffederasiwn Amgueddfeydd a Galerïau Cymru sydd yn cynnwys:
- ail-letya’r casgliad o lawysgrifau a’u gosod mewn pecynnau sydd yn cael eu cadw’n ddiogel
- gwneud gwaith cadwraeth ar y llyfrau
- gweithio ag academydd o’r Amgueddfa Forol Genedlaethol er mwyn cynnal asesiad sylweddol o’n casgliad
- dechrau rhaglen o waith yn siarad gyda grwpiau er mwyn dysgu pa straeon y maent am weld yn yr arddangosfeydd newydd
- llunio stocrestrau o Gasgliad Nelson a’n mewnbynnu’r wybodaeth honno ar ein cronfa ddata cyfrifiadurol
- ychwanegu straeon Nelson ar wefan ein casgliadau Hafan – MonLife Collections
Gweithio gyda Phobl Ifanc
Yn sgil cyllid gan y rhaglenni ‘Lles dros y Gaeaf’ a ‘Haf o Hwyl’, rydym wedi medru ymgynghori gyda phobl ifanc rhwng 16 a 25 mlwydd oed er mwyn dysgu am yr hyn y maent am weld yn ein safleoedd treftadaeth. Rydym yn gweithio’n benodol gyda hwy yn y Neuadd Sirol er mwyn sicrhau bod gofodau yno sydd yn berthnasol iddynt hwy.
Lleoliad
This post is also available in: English