Mae Amgueddfeydd Treftadaeth MonLife yn hapus i
gyhoeddi lansiad eu gwefan casgliadau newydd sbon yn www.monlifecollections.co.uk/?lang=cy Mae’r wefan newydd yn
darparu mynediad am ddim i chwilio cannoedd o gofnodion, gan alluogi
defnyddwyr i ddarllen deunydd a gweld delweddau ar gyfer eitemau o fewn y
casgliadau o bob rhan o Sir Fynwy. Bydd tîm yr Amgueddfeydd yn ychwanegu mwy at
y wefan yn barhaus, felly maent yn argymell bod ymwelwyr â’r safle yn dod yn ôl
yn aml i weld beth sy’n newydd.
Darganfyddwch wrthrychau hanesyddol, gweithiau celf, ffotograffau
a dogfennau oll yng ngofal Treftadaeth MonLife.
Chwiliwch am bobl arbennig, archwiliwch leoedd nodedig,
teithiwch drwy amser a darganfyddwch gasgliadau gwahanol.
Mae cannoedd o gofnodion Sir Fynwy eisoes ar ein chwiliad
casgliadau.
Oherwydd
pandemig parhaus y Coronafeirws, mae Treftadaeth MonLife wedi bod yn ymchwilio
i ffyrdd newydd o arallgyfeirio rhwng mis Ionawr a mis Mawrth 2021. Gyda diolch
i grant Cronfa Adfer Ddiwylliannol Llywodraeth Leol Llywodraeth Cymru, mae
aelodau o dîm yr Amgueddfeydd wedi gallu canolbwyntio’u rôl er mwyn creu gwefan
ar gyfer y casgliadau. Maent wedi gweithio ochr yn ochr ag Ymgynghorwyr
Treftadaeth Ddigidol, Orangeleaf Systems Ltd i adeiladu gwefan bwrpasol.
Dywedodd Lydia Wooles, o’r tîm prosiect
Amgueddfeydd Ar-lein: “Fe wnaethon ni weithio’n galed o’r cychwyn cyntaf
gyda’r prosiect, fel tîm rydyn ni wedi dysgu llawer mewn cyfnod byr. Dewiswyd
cofnodion yn ofalus i roi blas i ddefnyddwyr o’r amrywiaeth eang o arteffactau
a dogfennau sydd gennym. Mae wedi bod yn
brofiad mor werth chweil gweithio ar y prosiect hwn.”
Mae’r holl gofnodion ar y wefan yn ymwneud â stori Sir
Fynwy ac yn cynnwys casgliad Nelson sydd o bwys cenedlaethol. O
ddarganfyddiadau archeolegol, casgliadau gwisgoedd helaeth, i ffotograffau a chardiau
post – mae rhywbeth at ddant pawb.
Rhwng 2020-2022 wnaeth Amgueddfeydd MonLife cymryd rhan yn Brosiect Adolygu Casgliadau i ddarganfod mwy am y gwrthrychau yn eu casgliad a’u cysylltiad, os o gwbl, â stori Sir Fynwy. Wedi’i ariannu gan Gronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol, mae’r prosiect wedi galluogi swyddogion i ddatblygu ffordd fwy cynaliadwy o ofalu am gasgliadau. O fewn y prosiect, mae rhai eitemau wedi’u nodi fel rhai heb gysylltiad clir â Sir Fynwy.
Dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf, mae nifer o’r eitemau hyn wedi’u trosglwyddo i amgueddfeydd ac adrannau dysgu eraill, gan gynnwys adran ddysgu MonLife. Yn 2022, defnyddiodd yr amgueddfa hefyd arwerthiant cyhoeddus i symud eitemau, a gynhaliwyd o dan God Moeseg Cymdeithas yr Amgueddfeydd. Yna defnyddiwyd yr holl arian a godwyd o’r arwerthiant i gyfoethogi casgliadau Amgueddfa MonLife a’r gwaith cadwraeth.
Yn dilyn llwyddiant arwerthiant 2022, bydd yr amgueddfa nawr yn defnyddio arwerthiant cyhoeddus pellach yn unol â Chod Moeseg Cymdeithas yr Amgueddfeydd ar y 3ydd a’r 4ydd o Fai yn yr Ystafell Werthu, Pontrilas, o dan oruchwyliaeth Nigel Ward & Company.
Mae tynnu eitemau a ddewiswyd yn ofalus o’r casgliad yn rhan hanfodol o’n hymrwymiad parhaus i warchod hanes pobl a lleoedd Sir Fynwy, gan wneud yn siŵr bod yr eitemau sydd gennym yn y casgliad yn berthnasol i hanes lleol.
Bydd yr arian a godir o’r arwerthiant yn cael ei ddefnyddio’n unig ac yn uniongyrchol er budd yr amgueddfa a’i chasgliadau yn y tymor hir.
Mae’r gwaith wella’r casgliadau yn parhau yn Sir Fynwy, a hynny diolch i Gronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol. Mae rhestr lawn o gasgliad hanes lleol Amgueddfa Trefynwy yn cael ei llunio fel rhan o’r prosiect Casgliadau Deinamig. Dewch i edrych ar y casgliadau yma: https://www.monlifecollections.co.uk/?lang=cy
Dywedodd y Cynghorydd Angela Sandles, Aelod Cabinet Cyngor Sir Fynwy dros Gydraddoldeb ac Ymgysylltu: “Drwy dynnu eitemau o’n casgliad yn ofalus, gallwn sicrhau bod y casgliad yn berthnasol i hanes lleol. Yn dilyn safonau’r diwydiant, mae swyddogion wedi nodi eitemau i’w tynnu, sy’n yn sicrhau bod gennym le i storio eitemau o bwys i Sir Fynwy.”
Cynghorydd Angela Sandles, Aelod Cabinet dros Gydraddoldeb ac Ymgysylltu
Mae Amgueddfa’r Fenni wedi datgelu arddangosfa newydd i ddathlu’r eog mwyaf sydd erioed wedi ei ddal yng Nghymru.
Ym 1782, bachwyd pysgodyn o’r Afon Wysg a dorrodd record, ychydig filltiroedd i lawr yr afon o Neuadd y Sir, Brynbuga. Roedd yr eog yn pwyso 68 ½ pwys, maint buwch fach, ac roedd tua 1.5 metr o hyd! Yn anhygoel, cafodd ei ddal gan ddau ddyn yn eu cwryglau eu hunain gyda rhwyd yn y canol.
I goffau’r achlysur, dechreuodd artist weithio ar baentiad ychydig oriau ar ôl dal y pysgodyn rhyfeddol. Am y tro cyntaf, mae’r paentiad bellach yn cael ei arddangos ochr yn ochr â darn arall o waith celf mwy yn Amgueddfa’r Fenni.
Ar ddydd Iau, 25ain Ebrill, croesawodd Amgueddfa’r Fenni y rhai sydd wedi bod yn rhan o’r arddangosfa ac sydd wedi cyfrannu at y prosiect.
Cadeirydd Cyngor Sir Fynwy Cyng. Meirion Howells, Arweinydd y Cyngor Cyng. Mary Ann Brocklesby, Aelod Cabinet dros Newid Hinsawdd a’r Amgylchedd Cyng. Catrin Maby, Aelod Cabinet C dros Gydraddoldeb ac Ymgysylltu, Cyng. Angela Sandles
Mae’r arddangosfa newydd yn ffordd wych o ddarganfod mwy am hanes y pysgodyn hwn a hanes yr Afon Wysg. Dysgwch fwy am pam nad ydym yn gweld cymaint o bysgod mawr yn yr afon nawr a sut y gallwn weithio gyda’n gilydd i helpu’r afonydd i ffynnu.
Fel rhan o’r arddangosfa, byddwch yn clywed gan lawer o bobl angerddol am yr afonydd, yn clywed eu barn am yr hyn sy’n gwneud afonydd yn unigryw a’u gweledigaeth ar gyfer y dyfodol. Bydd ymwelwyr hefyd yn cael cyfle i rannu eu barn ar gwestiynau pwysig ynghylch dyfodol ein hafonydd.
Dywedodd Aelod Cabinet Cyngor Sir Fynwy dros Gydraddoldeb ac Ymgysylltu, y Cynghorydd Angela Sandles: “Mae cael y paentiad, y Pysgodyn Mawr, i’w weld yn Amgueddfa’r Fenni yn wych. Mae’n caniatáu i ni ddathlu’r rhan hon o hanes ein hafonydd ac agor ein meddyliau am ddyfodol ein hafonydd. Os oes gennych chi ddiddordeb mewn afonydd lleol neu ddiddordeb ehangach mewn hanes lleol, dewch i’n harddangosfa wych yn Amgueddfa’r Fenni.”
Mae amrywiaeth o arddangosion hynod ddiddorol yn cael eu harddangos yn yr amgueddfa, ac mae rhywbeth i bob oed. Os ydych chi’n meddwl gwneud hon yn daith deuluol, byddwch chi’n gallu chwarae’r gemau nadroedd ac ysgolion eogiaid, meistroli jig-so pysgodlyd a chymryd rhan mewn cwis. Mae yna hefyd her i chi neidio mor uchel â’n Pysgodyn Mawr!
Bydd y prosiect Pysgodyn Mawr hefyd yn gweld swyddogion amgueddfa yn cynnal gweithdai ysgol ar hanes y Pysgodyn Mawr, yn gweithio gyda Dŵr Cymru i gynnal gweithdai ar ofalu am ein hafonydd ac ansawdd dŵr a’n gweithio gyda swyddogion Cefn Gwlad MonLife i gynnal digwyddiadau.
Mae’r Cyngor wedi ymrwymo i adeiladu ar y gwaith o warchod yr afonydd sy’n llifo drwy’r Sir. Wrth i brosiect y Pysgodyn Mawr (Big Fish) amlygu digwyddiad hanesyddol, bydd y Cyngor yn parhau â’i ymrwymiad i ddiogelu afonydd ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol, gan amlygu’r newidiadau sydd eu hangen i leihau effaith newid hinsawdd ar yr afonydd.
Mae Amgueddfa’r Fenni ar agor ar ddydd Mawrth, dydd Iau, dydd Gwener, dydd Sadwrn a dydd Sul rhwng 11am a 4pm.
Cadeirydd Cyngor Sir Fynwy Cyng. Meirion HowellsGwesteion yn edrych ar un o glipiau sydd yn rhan o’r arddangosfaGwesteion yn arddangosfa’r Pysgodyn Mawr
Sicrhaodd Canolfan Hamdden y Fenni le ar y podiwm mewn her ffitrwydd genedlaethol yn gynharach eleni, gan ddod yn drydydd yn Ymgyrch Ffitrwydd Lets Move for a Better World 2024 Technogym.
Trechodd clybiau ffitrwydd y ganolfan hamdden gystadleuaeth gan bob un ond dau o’r 237 arall o glybiau oedd yn cystadlu.
Bu 760 o aelodau a staff y Fenni yn cydweithio i gasglu cyfanswm o 1,304,5798 MOVes, dull Technogym ar gyfer mesur gweithgaredd corfforol, a gofnodwyd gan offer campfa neu dracwyr gweithgaredd corfforol GPS tebyg i Garmin.
Rhagorodd y Fenni ar y trothwy o 1,000,000 MOVEs a derbyn Pecyn Llesiant Technogym a gaiff ei roi i’r Bwrdd Iechyd lleol i gefnogi cyflwyno sesiynau ymarfer ar gyfer pobl yn byw gyda Dementia a’u gofalwyr.
Cymerodd dros 107,808 o bobl ran yn yr ymgyrch gyda’r nod o hyrwyddo iechyd pobl a gweithgaredd corfforol.
Casglodd Denis Murphy, aelod o’r Clwb, yr uchafswm posibl o 320000 MOVEs a diolchodd i’r ganolfan am eu help yn ei adferiad o anaf difrifol i’w goes.
Dywedodd Angela Sandles, Aelod Cabinet Cydraddoldeb ac Ymgysylltu Cyngor Sir Fynwy: “Mae’n wych gweld ymdrechion y clybiau ffitrwydd yng Nghanolfan Hamdden y Fenni.
“Mae’n gamp enfawr ac yn rhoi esiampl cadarnhaol iawn.
“Mae manteision cadw’n heini yn hysbys iawn a dengys heriau fel hyn y gall fod yn hwyl hefyd.” Mae mwy o wybodaeth am yr ymgyrch ar gael yn technogym.com/en-GB/lets-move/
Bu artistiaid o Sir Fynwy a’r cyffiniau yn cymryd rhan yn y Dathliad o’r Celfyddydau cyntaf erioed yn y Sir yr wythnos diwethaf (dydd Gwener, 19eg Ebrill) o dan arweiniad y Cyngor.
Wedi’i ysbrydoli gan Arweinydd y Cyngor, y Cynghorydd Mary Ann Brocklesby, bydd y digwyddiad yn dod yn ddigwyddiad blynyddol, gan arddangos sut mae artistiaid, perfformwyr, cerddorion ac eraill yn cyfrannu at ddiwylliant ac economi bywiog Sir Fynwy.
Arweinydd y Cyngor, Cyng Mary Ann Brocklesby yn croeso gwesteion
Yn ei sylwadau agoriadol, dywedodd y Cynghorydd Brocklesby: “Mae hwn yn garreg gamu yn ein hymrwymiad i greu strategaeth ddiwylliannol newydd a fydd yn eiddo i bawb ac yn darparu canolbwynt ar gyfer rhwydweithio, cefnogaeth a chynhwysiant ar draws ein holl gymunedau.”
Roedd y diwrnod yn fan cychwyn i’r prosiect a gydlynwyd gan y Cyngor, sy’n tanlinellu bod yr ardal yn lle ysbrydoledig i artistiaid creadigol o bob math i fyw a gweithio ynddo. Mae tirweddau, golygfeydd, fflora a ffawna lleol yn ysbrydoli artistiaid o bob math, sydd yn ei dro yn atgyfnerthu diwylliant y sir.
Mae Cyngor Sir Fynwy yn gweithio gydag artistiaid o bob rhan o’r Sir, gan ddarparu mynediad at gyllid a lleoliadau i arddangos eu gwaith. Dros y misoedd diwethaf, mae’r Cyngor wedi bod yn gweithio gydag artistiaid lleol fel rhan o raglen ‘Clwstwr Creadigol’.
Mae’n cydnabod bod yr ardal eisoes yn gyforiog o artistiaid creadigol a gweledol, gan gynnwys crefftau coed, gwneud gemwaith, ffotograffwyr, peintwyr, cerflunwyr, ceramegwyr, cerddorion, dawns a theatr, llenorion a beirdd, artistiaid tecstiliau ac mwy. Mae’r rhestr bron yn ddiddiwedd.
P’un a yw pobl wedi byw mewn ardal ers oes neu’n ymwelwyr, mae ymwneud â’r celfyddydau ac artistiaid yn rhoi persbectif newydd ar gymunedau, lle a’u hanes.
Mae’r diwydiant creadigol yn cyfrannu £84.1 biliwn i economi’r DU ac mae artistiaid creadigol Sir Fynwy yn chwarae rhan hanfodol yn lleol ac yn genedlaethol.
Yn y digwyddiad, pwysleisiodd Cyfarwyddwr yr Economi Greadigol yr Athro Sara Pepper fod bron i ddeg y cant o swyddi’r genedl yn yr economi greadigol.
Roedd gwaith gan yr artistiaid lleol Patricia Statham Maginness, Gemma Williams, Mike Erskine a Tiffany Murray yn cael ei arddangos am y tro cyntaf, a gosododd eraill stondinau i arddangos eu gwaith.
Mae’r Cyngor yn gwella ei strategaeth ddiwylliannol ymhellach fel rhan o ymrwymiadau’r Cynllun Cymunedol a Chorfforaethol.
Ar ddydd Mawrth, 9fed Ebrill, daeth MonLife Heritage a Chymdeithas Cas-gwent at ei gilydd i ddathlu carreg filltir arwyddocaol: 75 mlynedd ers sefydlu Amgueddfa Cas-gwent.
Mae’r amgueddfa wedi’i gwreiddio yn y gymuned, gan weithio gyda grwpiau lleol i feithrin nid yn unig diddordeb yn y gorffennol ac ymdeimlad o barhad ond hefyd i fywiogi bywyd diwylliannol ac addysgol y dref.
Daeth cydweithwyr MonLife, Cymdeithas Cas-gwent, gwirfoddolwyr presennol a chyn-wirfoddolwyr a chyfeillion yr amgueddfa ynghyd i rannu straeon, atgofion ac archwilio’r arddangosfeydd cyfredol.
Wedi’i sefydlu ym 1949 gan Gymdeithas Cas-gwent, hyrwyddwyd sefydlu’r amgueddfa gan Ivor Waters, hanesydd lleol ac athro uchel ei barch yng Nghas-gwent. O dan ei arweiniad, sefydlwyd y Gymdeithas yn 1948 i greu amgueddfa yng Nghas-gwent. Ar Ebrill 9fed, 1949, croesawodd yr amgueddfa ei hymwelwyr cyntaf mewn ystafell fechan uwchben Porth Tref canoloesol Cas-gwent, a urddwyd gan yr Arglwydd Rhaglan.
Maer Cas-gwent Cyng. Cllr Margaret Griffiths, Anne Rainsbury (Curadur Amgueddfeydd Cymunedol Cyngor Sir Fynwy), Cynghorydd Meirion Howells (Cadeirydd Cyngor Sir Fynwy), Cynghorydd Angela Sandles (Aelod Cabinet dros Gydraddoldeb ac Ymgysylltu Cyngor Sir Fynwy),
Wedi’i gyrru gan wirfoddolwyr, dan arweiniad Ivor Waters i ddechrau ac yn ddiweddarach gan ei wraig, Mercedes Waters, ffynnodd yr amgueddfa. Ddwy ddegawd yn ddiweddarach, gan dyfu’n fwy na’i gartref gwreiddiol, symudodd i’r hen Ysgol Fwrdd yn Stryd y Bont.
Cymdeithas Cas-gwent oedd yn rheoli’r amgueddfa tan 1976 pan gafodd ei rhoi i ofal Cyngor Dosbarth Trefynwy, sef Cyngor Sir Fynwy bellach.
Ym 1983, daeth yr Amgueddfa Cas-gwent o hyd i’w phreswylfa bresennol yn Gwy House, hen Ysbyty Cas-gwent a’r Cylch, gan ehangu ei harddangosfeydd a gwella mannau arddangos a chyfleusterau storio dros y blynyddoedd. Mae’r esblygiad hwn wedi’i wneud yn bosibl gan gefnogaeth ac ymroddiad parhaus gwirfoddolwyr sydd wedi plethu eu hunain i mewn i naratif yr amgueddfa.
Dywedodd y Cynghorydd Angela Sandles, Aelod Cabinet dros Gydraddoldeb ac Ymgysylltu Cyngor Sir Fynwy: “Roedd yn wych croesawu aelodau o Gymdeithas Cas-gwent, Maer Cas-gwent, y Cyngor Tref a gwirfoddolwyr presennol a gorffennol gwerthfawr. Roedd dathlu 75 mlynedd yr amgueddfa gyda phawb yn gwych, a rhoddodd gyfle i ni ddweud diolch i’r holl wirfoddolwyr ar hyd y blynyddoedd.
Os ydych yn yr ardal, cofiwch alw draw i weld yr arddangosfeydd.”
Keith James ( Llywydd Cymdeithas Cas-gwent), Cynghorydd Meirion Howells (Cadeirydd Cyngor Sir Fynwy), Guy Hamilton (Cadeirydd Cymdeithas Cas-gwent) and Maer Cas-gwent Cyng. Margaret Griffiths
Mae Cynllun Pasbort i Hamdden (PIH) MonLife wedi’i gynllunio i wneud ffitrwydd a lles yn hygyrch ac yn fforddiadwy i drigolion Sir Fynwy. Os ydych chi’n derbyn budd-daliadau, efallai y byddwch chi’n gymwys i gael gostyngiad o hyd at 50%, gan ddatgloi byd o gyfleoedd ffitrwydd, gan gynnwys mynediad i’r gampfa, nofio, dosbarthiadau, a mwy!
Mae ein haelodaeth PIH wedi’i gynllunio gyda hyblygrwydd, sy’n eich galluogi i fwynhau’r buddion heb gael eich clymu gan gyfnod ymrwymiad lleiaf. Rydym yn cynnig dau opsiwn cyfleus ar gyfer ein haelodaeth PIH: Talu Wrth Fynd neu Ddebyd Uniongyrchol. Gyda Thalu Wrth Fynd, gallwch dalu am y gwasanaethau a ddefnyddiwch pan fyddwch eu hangen. Gyda Debyd Uniongyrchol, gallwch fwynhau hwylustod taliadau misol awtomatig, gan sicrhau mynediad di-dor i’n gwasanaethau.
Yn ogystal, gall aelodau gael gostyngiadau rhatach ar ein Cyrsiau Hamdden Dysgu Cymunedol, sydd ar gael yn ein Hybiau Cymunedol o amgylch Sir Fynwy. Rydym hefyd yn bwriadu ehangu’r buddion hyn i gynnwys agweddau eraill ar Wasanaethau MonLife.
Dywedodd y Cynghorydd Angela Sandles, Aelod Cabinet dros Gydraddoldeb ac Ymgysylltu Cyngor Sir Fynwy: “Mae gan bawb yr hawl i gael mynediad at gyfleusterau llesiant ac mae ein cynllun Pasbort i Hamdden yn sicrhau bod pobl yn gallu cael mynediad i’r cyfleusterau gwych y mae Cyngor Sir Fynwy yn eu cynnig. Cadwch lygad ar MonLife a Mae cyfryngau cymdeithasol Cyngor Sir Fynwy yn bwydo, gan fod gennym ni gynigion gwych yn dod allan yn ystod y flwyddyn.”
Cyng. Angela Sandles
Os oes gennych unrhyw gwestiynau, cysylltwch â’n tîm aelodaeth neu ein staff cyfeillgar yn eich canolfan hamdden leol.
Mynychodd 60 o ddisgyblion o Gynllun Academi Arweinyddiaeth Cyngor Sir Fynwy Gynhadledd yr Academi Arweinyddiaeth yn Neuadd y Sir ym Mrynbuga ar ddydd Gwener, 8fed Mawrth.
Derbyniodd y llysgenhadon ifanc, a ddaeth o’r pedair ysgol uwchradd yn y sir, hyfforddiant arweinyddiaeth a sgyrsiau ysbrydoledig i’w helpu gyda’u gwaith gwirfoddoli yn eu hysgolion a’u cymunedau.
Buont yn cymryd rhan mewn gweithdai i ddatblygu eu sgiliau ymhellach a chawsant gyfle i rwydweithio â llysgenhadon eraill a dysgu oddi wrth ei gilydd.
Cynhaliodd partneriaid amrywiol o’r sector weithdai, gan gynnwys yr Ymddiriedolaeth Chwaraeon Ieuenctid, a gyflwynodd weithdy ar ‘Rôl yr Arweinydd Ifanc’ – gyda Gemau Stryd yn cyflwyno sesiwn ar ‘Llais Ieuenctid ac Ymgynghori’. Nod y rhain oedd ymrymuso’r llysgenhadon ifanc i weithio’n agos gyda’u cyfoedion a helpu i lunio rhaglenni gweithgareddau corfforol.
Rhannodd Amber Stamp Dunstan o MonLife ei phrofiad o ymuno â’r llwybr arweinyddiaeth a dod yn aelod llawn o staff tra hefyd yn gweithio gydag Undeb Rygbi Cymru. Cymerodd y llysgenhadon ifanc ran hefyd mewn dadl yn dilyn sesiwn ar gyfathrebu. O dan arweiniad Gwasanaeth Ieuenctid Cyngor Sir Fynwy, rhoddodd hyn gyfle i’r bobl ifanc rannu eu barn ar y rhaglen arweinyddiaeth a sut y gallwn barhau i’w gwella wrth symud ymlaen.
Roedd cynhadledd yr Academi Arweinyddiaeth yn cyd-daro â Diwrnod Rhyngwladol y Menywod. I nodi’r achlysur, siaradodd Prif Gwnstabl Heddlu Gwent, Pam Kelly, am ei phrofiadau drwy gydol ei gyrfa ddisglair i nodi’r achlysur.
Dywedodd y Cynghorydd Angela Sandles, Aelod Cabinet Cyngor Sir Fynwy dros Gydraddoldeb ac Ymgysylltu: “Mae gallu dod â’n llysgenhadon ifanc ynghyd yn Neuadd y Sir yn wych. Bydd clywed a gweld pawb yn ymgysylltu â’i gilydd a dysgu o brofiadau gwahanol yn caniatáu i’r bobl ifanc datblygu eu sgiliau arwain ymhellach. Roedd clywed gan Amber a’r Prif Gwnstabl Pam Kelly ar Ddiwrnod Rhyngwladol y Menywod yn ysbrydoliaeth. Diolch am rannu eich profiadau gyda’r llysgenhadon ifanc.”
Cynlluniwyd cynllun teithio llesol Cyswllt Cil-y-coed i greu rhwydwaith integredig o lwybrau rhannu defnydd, sy’n cysylltu ardaloedd preswyl presennol ac ar y gweill yn nwyrain Cil-y-coed a’r cylch gyda chyrchfannau lleol a thrafnidiaeth gyhoeddus. Y nod yw galluogi preswylwyr i ddefnyddio teithio llesol ar gyfer teithiau lleol a chysylltu gyda rhwydweithiau ehangach teithio llesol a thrafnidiaeth gyhoeddus Glannau Hafren drwy adeiladu llwybrau ansawdd uchel a chyfleus ar gyfer cerdded, olwyno a seiclo.
Cynllun Cyswllt Teithio Llesol Cil-y-coed
Mae cynllun Cyswllt Cil-y-coed yn canolbwyntio ar ogledd a dwyrain Cil-y-coed. Rhannwyd y cynllun yn dair adran wahanol* (gweler y cynllun isod):
Rhan 1: Yn rhedeg ar hyd llwybr hen reilffordd y Weinyddiaeth Amddiffyn yn Dinham, o ychydig i’r de o’r Cae Gwenith ym Mhorthysgewin i gyrion Parc Gwledig Castell Cil-y-coed;
Rhannau 2 a 3: O gyrion y parc gwledig i’r gogledd i Crug, gan groesi gogledd ddwyrain safleoedd datblygu Cil-y-coed a ddangosir isod mewn brown. Mae’r safleoedd datblygu a ddynodir yn cynnwys ardaloedd a gedwir fel mannau gwyrdd ac ni fydd adeiladu arnynt.
Rhan 4, y Llwybr Amlddefnydd – Yn rhedeg drwy’r Parc Gwledig yn cysylltu Heol yr Eglwys i’r gorllewin gyda Rhannau 1, 2 a 3 a Heol Cil-y-coed i’r dwyrain.
*Caiff adrannau o’r cynllun eu cyflwyno fel y bydd cyllid a chyfyngiadau eraill yn caniatáu, h.y. nid o reidrwydd mewn trefn rifyddol.
Rhan 1: Mae’r adran 1 cilometr ar hyd yr hen reilffordd yn cael ei hadeiladu ar hyn o bryd gyda’r contractwyr Horan Construction Limited. Disgwylir cwblhau’r gwaith hwn ym mis Mehefin 2024, gan orffen gydag adfer y safle adeiladu dros dro ym Mharc Gwledig Castell Cil-y-coed.
Pan fydd y gwaith yn mynd rhagddo ar adeiladu’r adran hon, bydd angen cau’r hen reilffordd i’r cyhoedd am resymau iechyd a diogelwch a bydd yn cynnwys cau dros dro y llwybr troed cul yn y pen gogledd-orllewinol sy’n cysylltu gyda’r stad ddiwydiannol (Hawl Tramwy Cyhoeddus rhif 354/12/1 (rhan), 354/13/1, 376/10/7, 376/10/6 (rhan)).
I baratoi ar gyfer adeiladu, cafodd gwaith clirio tyfiant ei wneud eisoes yn ystod cyfnod ecolegol i glirio ardaloedd ar gyfer tair ramp mynediad a’r prif lwybr. Yn ychwanegol, cafodd llawer o goed ynn eu cwympo gan y dynodwyd eu bod yn risg i ddefnyddwyr y llwybr ac i’r pontydd priffordd presennol yn bennaf oherwydd haint gyda chlefyd coed ynn, oedd wedi gadael y coed mewn risg sylweddol o fethiant strwythurol. I wneud iawn am hyn, gweithredir cynllun ailblannu helaeth unwaith y cwblhawyd yr holl waith adeiladu er mwyn rhoi budd net i fioamrywiaeth ac arwain at frigdwf mwy cydnerth ar hyd y llwybr ar gyfer y dyfodol.
Ddechrau mis Rhagfyr cynhaliwyd helfa sbwriel gymunedol ar hyd yr adran hon o’r Cyswllt, gyda 17 o wirfoddolwyr yn helpu i lenwi 50 sach sbwriel a chreu nifer o bentyrrau o sbwriel mwy gydag eitemau a daflwyd dros sawl degawd.
Rhan 2 a 3: Mae Atkins Réalis, y contractwyr a benodwyd gan Gyngor Sir Fynwy, yn cynnal astudiaeth o’r opsiynau sydd ar gael ar gyfer datblygu’r llwybr i’r gogledd a’r dwyrain o’r Parc Gwledig, gan ystyried holl gyfleoedd a chyfyngiadau’r ardal hon.
Rhan 4: Llwybr Amlddefnydd: Penododd Cyngor Sir Fynwy yr ymgynghorwyr Sustrans i gynnal Adolygiad Opsiynau Llwybr gyda rhanddeiliaid allweddol yn dilyn adborth dechreuol ar gynigion llwybr drwy’r parc gwledig. Unwaith y bydd hyn wedi ei gwblhau, bydd Cyngor Sir Fynwy yn barod i ddechrau’r broses dylunio a chaniatâd llawn dros y llwybr a ffefrir dros y flwyddyn i ddod.
Pam canolbwyntio ar ogledd a dwyrain Cil-y-coed?
Mae’r cynllun yn anelu i wella mynediad cynaliadwy i wasanaethau, siopau a safleoedd addysg a chyflogaeth o amgylch Cil-y-coed. Mae cynhyrchu teithiau yn gysylltiedig â’r datblygiad preswyl arfaethedig yn nwyrain a gogledd Cil-y-coed yn ogystal â’r angen i liniaru tagfeydd yn gysylltiedig gyda safleoedd cyflogaeth lleol a phontydd di-doll yr Hafren yn rhoi ysgogiad ychwanegol i’r cynllun, gan fod hwn yn gyfle i wneud teithio llesol y dull a ffefrir ar gyfer teithiau lleol ar gyfer preswylwyr hen a newydd fel ei gilydd.
Mae cynllun Cyswllt Cil-y-coed a gyflwynir mewn camau yn canolbwyntio ar ddwyrain Cil-y-coed, yn cynnwys cysylltu gyda datblygiadau tai oddi ar Heol yr Eglwys a Heol Crug i sicrhau fod gan breswylwyr cyfredol a phreswylwyr y dyfodol opsiynau trafnidiaeth cyfleus, iach a chynaliadwy, i leihau a rheoli effaith traffig ffordd poblogaeth gynyddol a chyfeirio preswylwyr ac ymwelwyr i ganol y dref fel cyrchfan leol.
Isod mae manylion ein Map Teithio Llesol ar gyfer Cil-y-coed, yn dangos faint o amser y byddai’n ei gymryd fel arfer i deithio yn yr ardal leol. Bydd yr ardaloedd datblygu lleol, a ddangosir mewn brown, yn cynnwys parseli o fannau gwyrdd (h.y. mae’r safleoedd a ddangosir yn cynnwys ardaloedd na fydd adeiladu):
Beth yw teithio llesol?
Mae teithio llesol yn derm a ddefnyddir i ddisgrifio cerdded, olwyno neu seiclo i gyrchfan y mae Deddf Teithio Llesol (Cymru) 2013 yn eu disgrifio fel “teithiau pwrpasol”. Nid yw’n cynnwys teithiau a wneir yn llwyr ar gyfer hamdden er y gallai wella gweithgareddau hamdden yn sylweddol drwy helpu i gysylltu’r rhwydweithiau. Gellir defnyddio Teithio Llesol i fynd i’r ysgol, gwaith, gwasanaethau a siopau, neu fel un o nifer o ddulliau teithio ar daith hirach – er enghraifft, cerdded i’r orsaf i ddal bws neu drên. Ffocws strategaeth teithio llesol Cyngor Sir Fynwy yw teithiau o dair milltir neu lai, sy’n golygu gwella seilwaith cerdded a seiclo o fewn cymunedau a rhwng aneddiadau cyfagos tebyg i Gil-y-coed, Porthysgewin a Crug, fel y gall teithio llesol fod yn ddewis naturiol ar gyfer teithiau lleol. Mae Cyngor Sir Fynwy hefyd yn anelu i weithio cysylltiadau teithio llesol i drafnidiaeth gyhoeddus, i gefnogi teithio cynaliadwy ar draws y sir.
Sut y caiff cynllun Cyswllt Cil-y-coed ei ariannu?
Caiff Cyswllt Teithio Llesol Cil-y-coed a’r Llwybr Amlddefnydd eu hariannu drwy grantiau Llywodraeth Cymru sydd wedi eu hanelu at welliannau i ddulliau trafnidiaeth gynaliadwy.
Sut y caiff tynnu coed ar hyd y llwybr teithio llesol ei liniaru?
Wrth adeiladu Rhan 1, cafodd coed a thyfiant eu clirio i wneud lle ar gyfer y llwybr a’i rampiau mynediad. Dim ond faint oedd angen i sicrhau fod yr hen reilffordd yn ddiogel ar gyfer defnyddwyr presennol a galluogi adeiladu’r llwybr Teithio Llesol tra’n diogelu bywyd gwyllt ar y safle a gafodd ei glirio. Bydd plannu coed a pherthi brodorol i wneud iawn unwaith y cafodd y gwaith adeiladu ei gwblhau yn cyflwyno brigdwf cydnerth a mwy amrywiol gan ddod âӏ budd net i fioamrywiaeth leol ar ôl yr ymyriad.
Disgwylir y bydd y llwybrau teithio llesol gwell yn cynyddu cyfleoedd lleol ar gyfer cerdded, olwyno a seiclo a dylai hynny gael effaith gadarnhaol hirdymor ar yr amgylchedd a bioamrywiaeth lleol fel y’i disgrifir yn Nghanllawiau y Ddeddf Teithio Llesol.
Pam na all seiclwyr ddefnyddio’r ffordd?
Gallai llawer o deithiau byr mewn car gael eu gwneud drwy deithio llesol yn lle hynny. Mae syniad o berygl oherwydd traffig ffordd yn rhwystr allweddol sy’n atal mwy o bobl rhag teithio llesol, ac mae lefelau isel o seiclo er y rhwydwaith ffordd gynhwysfawr yn dangos nad yw seiclo ar y ffordd yn opsiwn ymarferol i lawer. Mae’r cynllun yn manteisio ar y cyfle i wella hygyrchedd llwybrau oddi ar y ffordd sy’n fwy tebygol o gynnig dewis deniadol a diogel yn lle gyrru ar gyfer ystod ehangach o bobl, gan gynyddu’r awydd am deithio llesol tra’n cwtogi nifer y teithiau byr a wneir mewn ceir.
Mae Rhaglen Nofio Ysgolion Sir Fynwy wedi ennill gwobr ‘Nofio Ysgolion a Diogelwch yn y Dŵr’ yng Ngwobrau Blynyddol Nofio Cymru 2024.
Yn dilyn y gwobrau a gynhaliwyd ar 20fed Ionawr, llwyddodd Adran Chwaraeon a Hamdden MonLife i ennill y wobr yn dilyn 2023 gwych. Nod y rhaglen yw sicrhau bod nofio mewn ysgolion yn hygyrch i gynifer o blant â phosibl ledled Sir Fynwy, cydweithrediad rhwng ysgolion a hamdden i ddarparu sgiliau bywyd hanfodol.
Yn 2023, roedd 100% o ysgolion Cynradd ac Uwchradd Sir Fynwy wedi cymryd rhan yn rhaglen nofio MonLife. Daeth dros 3500 o blant i ddilyn Fframwaith Nofio Ysgol. Arweiniodd y rhaglen at gynnydd o 12.5% yn nifer y disgyblion a enillodd Wobr Nofio Ysgol ym mlwyddyn 6, gyda dros 62% o ddisgyblion yn cyflawni deilliannau’r cwricwlwm erbyn i’w cyfnod yn yr ysgol gynradd ddod i ben.
Mae’r rhaglen yn rhoi pwyslais mawr ar ddiogelwch yn y dŵr, ac yn ystod Wythnos Atal Boddi, cafodd pawb a fynychodd wers atal boddi bwrpasol. Ategwyd hyn ymhellach gan y sesiwn benodol am Ddiogelwch yn y Dŵr a roddwyd i’r sawl a fu’n cymryd rhan yn eu sesiwn gyntaf.
Aelod Cabinet Cyngor Sir Fynwy dros Gydraddoldeb ac Ymgysylltu, Cyng. Angela Sandles gyda disgyblion o Ysgol Gynradd Eglwys yng Nghymru Magwyr yn eu gwers nofio
Mae’r rhaglen hefyd wedi galluogi myfyrwyr Academi Arweinyddiaeth MonLife i gael profiad o weithio mewn digwyddiadau chwaraeon. Yn nhymor yr haf 2023, bu myfyrwyr yr Academi Arweinyddiaeth yn cynorthwyo staff MonLife i gynnar pedair Gŵyl Nofio ar gyfer Ysgolion Cynradd. Roedd 345 o blant wedi cymryd rhan mewn gweithgareddau cynhwysol. Roedd gwyliau yng Nghanolfannau Hamdden y Fenni, Cil-y-coed, Cas-gwent a Threfynwy yn caniatáu i ddisgyblion gymryd rhan mewn cyfres o ddigwyddiadau hwyl heb orfod cystadlu, gan gynnwys fflotiau, strociau a rasys woggle.
Dywedodd y Cynghorydd Angela Sandles, Aelod Cabinet Cyngor Sir Fynwy dros Gydraddoldeb ac Ymgysylltu: “Mae’r wobr hon yn dyst i waith caled ac ymroddiad ein Hadran Chwaraeon a Hamdden, hyfforddwyr nofio ac athrawon ysgol. Mae’n rhoi mynediad i ddysgwyr i ddatblygu sgiliau sy’n hanfodol iddynt fyw bywyd gweithgar a sgiliau a all achub bywydau. Llongyfarchiadau a diolch i’r holl staff sy’n cynnal ac yn cefnogi’r rhaglen.”
Drwy gydol mis Ionawr, mae arddangosfa newydd wedi’i harddangos yn Neuadd y Sir i ddathlu ei hanes dros 300 mlynedd. Yr arddangosfa hon yw’r gyntaf o lawer o arddangosfeydd newydd a arddangosir yn Amgueddfa newydd Neuadd y Sir.
Ochr yn ochr â’r arddangosfa, bydd tîm Neuadd y Sir yn ymgysylltu â’n cymunedau lleol ac yn siarad ag ymwelwyr i ddeall pa bynciau a themâu y maent am eu gweld yn yr amgueddfa. Bydd yr holl adborth yn cael ei ddefnyddio i greu’r Cynllun Dehongli a fydd yn llywio dyluniad a phrofiad ymwelwyr â’r amgueddfa.
Yn ogystal â’r arddangosfa, gall ymwelwyr weld yr adolygiadau diweddar o’r casgliadau a gynhaliwyd ar draws amgueddfeydd MonLife.
Wedi’i ariannu gan Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol, mae’r gwaith hwn yn cefnogi symud casgliadau Nelson a Threfynwy i’w cartref newydd yn Neuadd y Sir. Mae’r grant yn ychwanegiad cadarnhaol i’w groesawu, yn enwedig gyda’r pwysau cynyddol ar wasanaethau diwylliannol oherwydd cyllidebau sy’n cael eu cwtogi. Bydd y gwaith yn helpu i lunio dyfodol cynaliadwy i’r amgueddfa. Bydd ymwelwyr yn cael cyfle i bleidleisio ar y gwrthrychau a’r themâu allweddol sy’n ymwneud â’r Arglwydd Nelson, a fydd yn llywio’r arddangosfeydd yn yr amgueddfa newydd yn y dyfodol.
Mae’r holl waith hwn wedi bod yn rhan o’r prosiect ‘Casgliadau Deinamig – Agor y Bocs’ y mae’r amgueddfa wedi bod yn ei gyflawni drwy gydol 2023. Ar ôl adolygu casgliad Nelson, nododd y tîm gasgliad o arwyddocâd cenedlaethol. Dyma nawr yw eich cyfle i roi adborth ar yr hyn sy’n bwysig i chi o fewn y casgliad.
Dywedodd y Cynghorydd Angela Sandles, Aelod Cabinet Cyngor Sir Fynwy dros Gydraddoldeb ac Ymgysylltu: “Mae’r arddangosfa newydd yn yr Amgueddfa yn gyfle gwych i gymunedau lleol ac ymwelwyr â Threfynwy ddysgu mwy am hanes adeilad mor eiconig yng nghanol y dref. Rydym am ddarparu gofod lle gall pawb ddysgu am eu hanes lleol tra’n gweld arddangosfeydd y maent am eu gweld. Ewch i’r arddangosfa i ddysgu mwy am y gwaith gwych sy’n cael ei wneud yn Amgueddfeydd MonLife.”
