Lleoliad Tirwedd
Adlewyrchir pwysigrwydd tirwedd Sir Fynwy yn ei ddynodiadau, y ddau safle dynodedig statudol fel Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog yng ngogledd y sir, a dynodiadau hanesyddol fel Gwastadeddau Gwent yn y de.
Mae ardaloedd y tu allan i’r tirweddau dynodedig hyn hefyd yn gyfoeth o nodweddion o arwyddocâd naturiol a diwylliannol, gydag amrywiaeth o ddynodiadau cadwraeth natur rhyngwladol a chenedlaethol a chyfoeth o Barciau a Gerddi Hanesyddol, Ardaloedd Cadwraeth a threfi hanesyddol a dynodiadau archeolegol sy’n cyfrannu at dirwedd unigryw a hardd Sir Fynwy.
Tirweddau Dynodedig Statudol
![](https://www.monlife.co.uk/wp-content/uploads/2023/10/14.-Sugarloaf-1024x683.jpg)
Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog
Mae Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog yn ‘Ardal Tirwedd Warchodedig Categori Pump’ sy’n golygu ei fod yn cael ei reoli ar gyfer cadwraeth a hamdden tirwedd. Mae rhai materion fel cynllunio yn gyfrifoldeb awdurdod y parc mewn ardaloedd yn Sir Fynwy sy’n eistedd o fewn y parc.
![](https://www.monlife.co.uk/wp-content/uploads/2023/10/15.-Wye-AONB-1-1024x683.jpg)
Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol Dyffryn Gwy (AHNE)
Dynodwyd AHNE Dyffryn Gwy ar ffin ddwyreiniol Sir Fynwy ym 1971 i ddiogelu’r ceunentydd calchfaen dramatig a choetiroedd brodorol, y ddaeareg drawiadol, yr etifeddiaeth hanesyddol gyfoethog o fryngaerau, cestyll a’r Abaty Sistersaidd cyntaf yng Nghymru, a’r bywyd gwyllt anhygoel.
![](https://www.monlife.co.uk/wp-content/uploads/2023/10/16.-Keepers-1024x683.jpg)
Safle Treftadaeth y Byd Tirwedd Ddiwydiannol Blaenafon (STBTDdB)
Dynodwyd Tirwedd Ddiwydiannol Blaenafon fel Safle Treftadaeth y Byd gan UNESCO yn 2000 i gydnabod y dystiolaeth eithriadol i’r grymoedd deinamig a ysgogodd y Chwyldro Diwydiannol a adroddir trwy asedau treftadaeth yr ardal.
Dynodiadau Tirwedd Hanesyddol
Mae gwastadeddau Tirwedd Hanesyddol Eithriadol Gwent yn cynrychioli’r enghraifft Gymreig fawr a mwyaf arwyddocaol o dirwedd “a grëwyd s â llaw” gyda thystiolaeth o aneddiadau sy’n dyddio mor bell yn ôl â’r cyfnod Rhufeinig. Gallwch ddarganfod mwy am hanes cyfoethog Gwastadeddau Gwent drwy’r bartneriaeth Gwastadeddau Byw.
Mae cymeriad prydferth Dyffryn Gwy Isaf yn ganlyniad i gyfuniad o ffactorau o’r dirwedd naturiol a hanesyddol. Mae ei phwysigrwydd fel tirlun, sydd wedi dylanwadu’n drwm ar ganfyddiadau modern o harddwch golygfaol a’r pictiwrésg, yn cael ei adlewyrchu yn y cyfoeth o dirwedd, treftadaeth a chadwraeth natur.
Mae Ceunant Clydach ysblennydd yn gyfoeth o hanes diwylliannol a diwydiannol, daeareg a bioamrywiaeth. Gweithfeydd Haearn Clydach yw’r lle perffaith i ddechrau archwilio’r dyffryn.
Tirwedd a Chynllunio
Mae’n hanfodol bod yr holl dirwedd yn cael ei deall a’i gwerthfawrogi wrth ystyried materion cynllunio, dylunio a rheoli. Er mwyn cynorthwyo’r broses hon mae’r cyngor wedi datblygu:
Asesiad Cymeriad Tirwedd ACT CCA i’w gyhoeddi yn 2020. Yn sail i’r asesiad mae’r MAP TIR (LANDMAP), sef offeryn tystiolaeth sylfaenol Cymru i helpu i wneud penderfyniadau cynaliadwy a chynllunio adnoddau naturiol.
Asesiad Sensitifrwydd a Chapasiti Tirwedd 2009/10 (sydd i fod i gael ei ddiweddaru fel rhan o’r broses adolygu CDLl).
Edrychwch ar ein cynlluniau strategol a'n dogfennau cyfarwyddyd ar gyfer cynllunio a rheoli SG.
Darganfyddwch fwy am yr effaith y gall newid yn yr hinsawdd ei chael ar ein lles cyffredinol.
Dysgwch fwy am gynefinoedd a rhywogaethau Sir Fynwy a'r hyn rydym yn ei wneud i'w diogelu.
This post is also available in: English